dinsdag 1 april 2014

Struinen – Wat ik mis (14)

H. Soetbeer: 'Katwijk', 1901. Collectie Tappenbeck.
H. Soetbeer, 'Katwijk', 1901. Collectie Tappenbeck.

Begin vorige eeuw werd deze foto gemaakt. De foto waarvan Bert* zei toen ie 'm onder ogen kreeg, dat ie daar wel lekker rond had willen struinen, in die duinen, op dat strand, tussen de schuiten. Wie zou dat niet willen?

De foto is gemaakt door H. Soetbeer, een rijke Duitser uit Berlijn,** die in de zomer van 1901 in Noordwijk in Huis ter Duin logeerde, toen Tappenbeck daar nog de baas was. Hij had een dure camera, waarmee je goeie foto's kon maken. Daarmee ging hij de kust langs, langs al die lieftallige vissersdorpen. En kwam hij ook in Katwijk.
Dat moet ergens aan het einde van de ochtend geweest zijn. Dat zie je aan de kerk, die aan de zuidzijde door de zon beschenen wordt, en de schaduw van de bomschuiten, die aan de voorkant onder de neus valt. De schuiten zijn mooi opgetuigd en hebben de vanen in top. Het lijkt wel Vlaggetjesdag, maar dat kan niet, want Soetbeer was hier in juli en augustus. Het ziet er in ieder geval feestelijk uit, lekker zomers. Er lopen nogal wat mensen op de boulevard, wat opvallend is voor die tijd, waarin vrije tijd nog een schaars goed is. Maar ik denk dat ik het wel weet.
Want wat doen die vlaggenmasten op het strand? Met het rood-wit-blauw in top. Daar moet een wimpel boven zitten. Of deden ze dat toen nog niet? Als je er eentje wil ontdekken, heb je er wel een vergrootglas bij nodig. Het kan niet anders of het moet de verjaardag van de jonge koningin Wilhelmina zijn: 31 augustus.*** Haar 21ste verjaardag. In 1901 is dat een zaterdag, vind ik in de eeuwigdurende kalender. Die mannen op de bomschuiten hebben misschien vanmiddag vrij. Maar tot die tijd kunnen ze nog mooi wat klusjes doen. Op de KW19 zie je ze bezig met de touwen om het zeil dat aan de giek zit, en op het voordek wordt waarschijnlijk nog wat timmerwerk verricht. Je kan je tijd maar beter nuttig besteden zolang er niet gevaren wordt.
Soetbeer zal geweten hebben dat er op deze laatste dag van augustus (en van zijn vakantie) heel wat schuiten thuis zouden zijn. Tappenbeck moet hem dat verteld hebben, of hij heeft het zelf gezien, met een schuin oog vanuit de kamer waar hij logeerde. Ze liggen mooi op rij, de schuiten. Maandag zullen ze met paarden weer naar de waterlijn worden getrokken. En wachten tot de vloed komt. Tweede in de rij is de raadselachtige witte bomschuit, van scheepsbouwer en reder W. Taat. Zo is er nog heel wat te zien op de foto. Dat de wind uit het noordwesten waait bijvoorbeeld. Dat zie je aan de vlaggen en vanen, maar ook aan het haantje op de kerktoren.

Maar struinen kunnen we niet meer. We hebben alleen nog dit platte vlak. Maar klik er eens op, die foto. Dan wordt ie groter. En waan je voor even op het strand van toen, dat strand van waaraf je zo het dorp in kon lopen. Dat dorp van waaruit je zo het strand op kon lopen. Doe je ogen dicht en geniet! Geniet!

O ja, de foto is ook nog te zien in het boek met het oudste handschrift van die Katwijkse bomschuitschipper.

Omslag fotoalbum H. Soetbeer. Collectie Tappenbeck.
Omslag van het fotoalbum van H. Soetbeer. Collectie Tappenbeck.

* De tekenaar Bert van der Meij.
** Dr. Heinrich Soetbeer was econoom.
*** We moeten hier dus een correctie aanbrengen op de mededeling op pagina 4 van Aan boord van een Katwijkse bomschuit in de achttiende eeuw. Het handschrift van schipper Leendert Buijsertszoon van der Plas (door Leendert de Vink, m.m.v. Korrie Korevaart en Jaap van der Marel. Leiden, 2012), waar nog uitgegaan wordt van 'de week rond Vlaggetjesdag'.

1 opmerking:

  1. In ledigheid rondstruinen werd in die tijd vast beloond met een onvrijwillig bad in pek en veren...

    BeantwoordenVerwijderen