Met een draaiorgel van 1100 kilo helemaal uit Leiden gelopen

Koninginnedag 1953.*

Onlangs kreeg ik een leuke reactie van de firma G. Perlee over de foto met het draaiorgel op mijn blog van 3 september 2016. We kunnen die foto nu heel precies dateren: Koninginnedag 1953.** Een orgelman uit Leiden had het draaiorgel voor die dag gehuurd en kwam er met zijn medewerkers helemaal mee naar Katwijk lopen, 'ca. 1100 kg niet-aangedreven of geremd gewicht. Sterke hardwerkende mensen. En dan nog met de hand draaien.'

Op Wikipedia vinden we dat het draaiorgel op de foto in 1918 gebouwd is bij Joseph Bursens in Hoboken (België) en dat het De Vierenvijftig Bursens*** heette, naar het aantal 'toetsen' en de bouwer.**** Het orgel speelde jarenlang in de Amsterdamse Jordaan en is nog altijd eigendom van de familie Perlee. Na 1958 moet het orgel zijn overgeschilderd. Dan beginnen de tv-uitzendingen van Pipo de Clown, van wie een afbeelding op het onderpaneel kwam en die het draaiorgel de naam De Pipo bezorgde. Voor het open gedeelte kwamen twee poppen en op de zijpanelen werd Corry Brokken afgebeeld. 

Hoe het draaiorgel geklonken moet hebben in 1953 horen we hier:

Tot slot nog een foto van het draaiorgel van juli 1945 tijdens de Bevrijdingsfeesten in Amsterdam:

Bevrijdingsfeesten. Kinderen rond het draaiorgel 'De Vierenvijftig Bursens' ofwel
de 'IJskast' van Perlee, later bekend als 'De Pipo'. Juli 1945. Stadsarchief Amsterdam.

Zo'n draaiorgel, je geeft er een draai aan en er gaat een wereld voor je open.

* De oorspronkelijke foto is in zwart-wit.

** Koningin Juliana, regerend vorstin van 1948 tot en met 1980, was op 30 april jarig.

*** Wellicht dat er meer draaiorgels bestonden onder deze naam. Het kan een soort- of typeaanduiding zijn, vanwege de verwijzing naar het aantal 'toetsen'. Hier zien we hoe dat werkt, met die toetsen.

**** De naam Bursens wordt in de digitale archieven meestal als Burssens gespeld. Ik hou hier de naam van de orgelbouwer aan.

Korrie Koninklijk!

De uitreiking van de koninklijke onderscheiding in de Pieterskerk te Leiden.*

Vandaag is Korrie Korevaart koninklijk onderscheiden en dat is dik verdiend!

Of zoals de burgemeester het verwoordde: 'Als Korrie Korevaart zich ergens mee bemoeit, gaat ze er helemaal voor. Ze is betrokken, betrouwbaar, enthousiast, creatief en zet zich dag en nacht in. Zo iemand verdient een lintje. En daar is onze koning het helemaal mee eens. Bij Koninklijk Besluit van 23 februari 2021 heeft hij daarom dr. Kornelia Johanna Jannetje Korevaart benoemd tot Lid in de Orde van Oranje-Nassau.'

De uitreiking is hier nog eens terug te zien, vanaf 1 uur, 1 minuut en 30 seconden:

Korrie Korevaart studeerde in 1982 cum laude af in Leiden in de Nederlandse Taal- en Letterkunde en promoveerde daar in de Letteren op 30 mei 2001. In 2004 werd zij secretaris-directeur van de Faculteit der Kunsten van de Universiteit Leiden. Naast haar werk, zat zij onbezoldigd in de redactie van diverse tijdschriften, was zij actief voor de Alumnivereniging van Leidse Neerlandici, was zij secretaris van de Annie Romein-Verschoorlezing (ARV) en voor de werkgroep van de oude begraafplaats Maria Rust van de Historische Vereniging Westelijk Voorne. Binnen en ook buiten de Stichting Terebinth, waar zij vicevoorzitter is, zet zij zich in voor behoud en beheer van funerair erfgoed. Zij is verder sinds 2014 hoog gewaardeerd redactielid van het gelijknamige tijdschrift voor funeraire cultuur. Op de site van de Leidse universiteit wordt uitgebreid verslag gedaan van de grote verdiensten van Korrie Korevaart.

*Met dank aan Bert van der Meij voor het knippen van de screenshots. Bert, die vandaag bevorderd is tot hofleverancier.

Braam plukken (4) – 'De Valstrik'

Voor de vierde aflevering van Braam plukken nemen we u mee naar De Valstrik, een uitspanning met speeltuin uit het begin van de twintigste eeuw.

De uitzending is vanaf maandag 19 april de hele week te zien op RTV Katwijk, om 12.00, 18.00 en 21.30 uur, na de sport. Via Ziggo op kanaal 41 of KPN 1385 maar nog makkelijker in het hele land op https://www.rtvkatwijk.nl/live-tv/ op de genoemde tijden. Later komt het programma op YouTube, waar het tot in alle eeuwigheid op ieder moment van de dag jaar in jaar uit te zien is.

Als je dus net bent ingeschakeld, om pakweg tien over zes, ben je nog helemaal op tijd, want het komt na de sport! Wordt het vijf voor halfzeven, dan moet je toch wel klaar gaan zitten. Want het begint opeens, zonder aankondiging, na de reclame.

Veel kijkplezier!

De drie eerdere afleveringen van Braam plukken vindt u op YouTube. Van jong naar oud zijn dat:

aflevering 3:

aflevering 2:

aflevering 1:

I

Op m'n bureau van het merk Gazzda – ik zeg het nog maar eens, want ik ben er heel blij mee, niemand heeft zo'n mooi bureau, zelfs de president van Amerika niet – heb ik een presse-papier in de vorm van de letter I. Het lijkt erop dat ik hem speciaal heb laten maken voor op dat bureau. Het is de hoofdletter, zoals je die op een typmachine kan aantreffen. In de computerwereld noem je dat lettertype, dat font, de Courier. Hij is van ijzer. Wat voor ijzer weet ik niet, van welke dichtheid, maar het heeft een zeker gewicht. Waarmee deze 'papierdrukker', zoals de leenvertaling van het voorwerp luidt, de papieren die eronder liggen op hun plaats houdt. Gek dat je zo'n ding altijd met wind en tegenover elkaar openstaande ramen in verband brengt. Van Dale bevestigt dat, al komt deze gedachte voor de beschrijver van het lemma pas op de tweede plaats: 'sierlijk, zwaar stuk glas, marmer enz. om op losse papieren te leggen, teneinde te beletten dat ze door elkaar raken of wegwaaien'. In mijn opinie echter zullen de papieren pas door elkaar raken nadat de stapel is omgevallen of weggegleden of weggewaaid.

Waarom een I, en geen L bijvoorbeeld, of een stevige M? Dat komt omdat deze presse-papier uit het Smalspoormuseum komt, bij het Valkenburgse Meer. Daar lopen rails die vroeger door de Katwijkse Zuidduinen hebben gelopen. Blijkbaar hadden ze van die rails door de duinen wat stukken over. Die ze in stukjes van vijf centimeter hebben gezaagd. Er lag destijds, het zal zo'n drie jaar geleden zijn dat ik zo'n stukje op de kop tikte, een hele bak vol van.

Dat museum met dat stationnetje is leuk, hoor. Ze gaan de rails nu doortrekken om het hele meer heen. Maar zo'n open vlakte haalt het niet bij de indianenbergen in de Zuidduinen waar het spoortje vroeger doorheen liep.

Ik vind hem prachtig, die I, dat stukje rails, met het snijvlak in blank metaal, gepolijst als het ware, en de omtrek zwart, door een dun laagje teer. Ik kijk ernaar en denk: vijf centimeter rails uit de Katwijkse Zuidduinen, vijf centimeter rails waar ik ooit overheen gereden ben.

Terwijl de perzik bloeit

En terwijl de perzik bloeit – zo uitbundig herinner ik de boom niet van andere jaren – moet ik denken aan die tuin in Cornwall, waar we thee dronken met Elisabeth – of heette ze Mary? Vierentachtig was ze en ze had alleen fluitje, voor als haar iets overkwam op het langeafstandspad.

Onderweg op het South West Coast Path, tussen Porthcurno en Mousehole – 26 juni 2008.

Soms liepen we met haar op, dan aten we weer eens samen, na een lange wandeldag. Nu dronken we thee. Ze kwam uit Londen, liep haar hele leven al, maar dit zou haar laatste lange wandeling worden, zei ze. Na Cornwall zou ze nog doorlopen naar Devon.

Als ik de tuin in kijk, waarin de perzik bloeit, moet ik ook denken aan het Fife Coastal Path, aan dat strand, die strook met die grote kiezels, met daarachter een muur, van een landgoed. Je kon er nauwelijks lopen, zo groot waren die kiezels.